21 czerwca 2020 roku mija setna rocznica śmierci Józefa Wiśmierskiego – sekretarza Polskiego Komitetu Plebiscytowego na Spiszu, profesora Gimnazjum we Lwowie.
Józef Wiśmierski urodził się 28 stycznia 1871 roku w Wiśniczu. Po ukończeniu szkoły ludowej pospolitej w roku 1882 rozpoczął naukę w Gimnazjum we Lwowie. Następnie studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego. Tuż po ukończeniu studiów, w latach 1895 – 1897 pełnił obowiązki zastępcy nauczyciela w Gimnazjum Franciszka Józefa we Lwowie ucząc języka niemieckiego, historii i geografii. W roku 1897 podjął pracę zawodową w Gimnazjum Maksymiliana w Wiedniu. W roku 1904 wrócił do Galicji i otrzymał nominację na profesora szkoły realnej w Krośnie.
Lata spędzone wcześniej we Lwowie sprawiły, że nawiązał przyjaźń z Wendelinem Haberem przyszłym szwagrem, a ówczesnym studentem Uniwersytetu im. Jana Kazimierza. W lipcu 1908 roku zawarł ślub z Marią Haber w kościele p.w. Św. Kwiryna w Łapszach Niżnych. Odtąd często odwiedzał rodzinną miejscowość żony i mocno związał się ze Spiszem.
We wrześniu 1908 roku objął posadę profesora w Gimnazjum we Lwowie i z krótkimi przerwami pozostał na tym stanowisku aż do tragicznej śmierci. Po wyborach do Sejmu Ustawodawczego, które odbyły się 26 stycznia 1919 roku, podjął pracę w Biurze Stenografów przy Sejmie. Będąc w Warszawie, na wieść o mającym się odbyć na terenie Spisza plebiscycie, zgłosił gotowość do wzięcia udziału w jego pracach. W marcu 1920 roku został sekretarzem Polskiego Komitetu Plebiscytowego z siedzibą w Spiskiej Starej Wsi.
Z wielkim zaangażowaniem budził uśpione poczucie narodowe ludu Spiskiego. Zginął dnia 21 czerwca 1920 roku, zamordowany przy pracy plebiscytowej w obronie polskości ziemi Spiskiej. Ceremonia pogrzebowa odbyła się dnia 1 lipca 1920 roku. Józefa Wiśmierskiego pochowano na cmentarzu przykościelnym w Łapszach Niżnych.
Józef Wiśmierski jest autorem publikacji książkowej wydanej w roku 1895 we Lwowie pt. „Sprawa następstwa tronu po Zygmuncie Auguście na sejmach egzekucyjnych,” dostępnej online w Cyfrowej Bibliotece Narodowej POLONA: https://polona.pl/item/sprawa-nastepstwa-tronu-po-zygmuncie-auguscie-na-sejmach-egzekucyjnych,NzM3OTM4MjE/0/#item . Zapraszam do lektury.
Elżbieta Radecka
Źródło:
HABER W.: Profesor Józef Wiśmierski. W: Spisz i Orawa w 75. Rocznicę powrotu do Polski północnych części obu ziem. Pod red. Tadeusza M. Trajdosa. Kraków: Secesja, 1995, s. 183-185